Klorlama

Halen ülkemizde yaygın olarak kullanılan dezenfeksiyon yöntemidir. Bununla beraber suya klor ilavesi yöntemiyle kanser yapan bileşikler dahil olmak üzere zararlı bazı maddeler meydana getirebileceği henüz yeni anlaşılmaya başlamıştır. Yine de klorun yaygın olarak kullanılmasının sebepleri arasında, nispeten ucuz olması, uygulama kolaylığı ve suda bakiye klor kalması sayılabilir.

Dezenfeksiyona etki eden temel faktörler; temas süresi, dezenfektan maddenin konsanrasyonu, organizma sayısı ve diğer etkenlerdir. En çok kalsiyum hipoklorit Ca (OCl)2 ve sodyum hipoklorit NaOCl kullanılır.

Piyasada kireç kaymağı olarak bilineni kalsiyum hipoklorittir - Ca (OCl)- ve yüzde 34 klor içerir.

Klor gazı yüksek derecede zehirlidir, 30 ppm (ppm: milyonda bir oran) öksürtür, 60 ppm tehlikelidir, 1000 ppm ani ölümlere sebep olur. Gaz kor ile dezenfeksiyon yapılan yerler için özel uygulamalar gerekir.

Piyasada satılan değişik oranlarda saflık derecesi olan sıvı ve garanül klor vardır. Bu klorlar suyun durumuna göre farklı konsantrasyonlarda suya tatbik edilir. Dozlama genellikle dozaj pompalarıyla yapılır. Klor suda yeteri kadar beklemelidir. Az miktarda verilen klor tam dezenfeksiyon yapamaz, fazla klor ise sağlık açısından zararlıdır.

Klorun suda erimesi: Klor gazı PH3’ten büyük olması halinde önce Cl2+ H2O ↔ HOCl + H+ Cl- şekline, sonra HOCl ↔ H+ + OCl- yonuna dönüşür. HOCl (hipoklorözasidi), OCl (hipoklorit) iyonuna göre 40 ile 80 kat daha iyi dezenfesiyon etkisi gösterir. Serbest klor suya hipoklorit tuzları halinde de verilebilir. Reasiyonlar şu şekildedir: Kasiyum hipoklorit Ca(OCl)2 + 2H2O ↔ 2HOCl + Ca(OH)2 ve Sodyum Hipoklorit NaOCl + H2O ↔ HOCl + NaOH şeklinde dezenfektan etkisi olan HOCl (hipoklorözasidi) iyonuna dönüşür. Suda bulunabilecek ozot bileşikleriyle kolaylıkla reaksiyona giren HOCl, sırasıyla monokloramin, dikloramin ve azottirikloramin bileşiklerini meydana getirir. Sağlık açışından sakıncalı olan bu tür klorlara ‘bileşik klor’ denir. Ayrıca F++, Mn++, H2S gibi maddelerle reaksiyona giren HOCl sarfiyatı artar, dezenfeksyon etkisi azalır.

Sudaki fazla klorun giderilmesi: Suya verilen klorun fazlası ve bileşik klor, aktif karbon ve kükürtdioksit ile sudan alınabilir. Dolayısıyla önce dezenfeksiyon yapılması, ardından zararlı bileşik klorun alınması uygundur.